Bokeh fotoğrafçılık ipuçları: yeni başlayanlara yönelik bir kılavuz

Japonca bir kelime olan "bokeh," "bulanıklık" anlamına gelir ve bir fotoğraftaki odak dışı alanların nasıl göründüğünü tanımlamak için kullanılır. Genellikle İngilizce bir kelime olan OK ile kafiyeli bir şekilde okunan ancak Japoncada ikinci hecesi kısa "e" olarak telaffuz edilen bokeh, fotoğraflarda gece yanan sokak lambaları gibi birçok küçük parlak vurgu bulunduğunda daha belirgindir. Ancak bokeh efekti, göz alıcı dairesel vurgular oluşturmaktan ibaret değildir. Görüntüdeki bulanık kısımların kalitesi de önemlidir.

Çekim sırasında bu bulanık alanları yakalayabildiğimizde, fotoğrafçılığın en ilgi çekici efektlerinden birini elde etmiş oluruz. Bu efekt ile sahnedeki dikkat dağıtan kalabalığı kaldırabilir, görüntüdeki önemli kısımları odak noktası haline getirebilir ve gereksiz ayrıntıları yumuşak renklere ve tonlara dönüştürebiliriz.

Bokeh efekti, bu nedenlerle uzun zamandır fotoğrafçılıkta kullanılan en güçlü görsel illüzyonlardan biridir. Çift lensli akıllı telefonlar günümüzde bokeh efektini taklit edebilse de bunu yapmak için yazılım gerekir. Akıllı telefonlardaki minik lensler ve sensörler, doğal bir bokeh efekti elde etmek için ihtiyaç duyulan sığ alan derinliğini sunmayı imkansız kılıyor. Bu optik efekti gerçek anlamda yalnızca daha büyük fotoğraf makinelerinde bulunan lensler ve sensörler ile elde edebiliriz. Bunun yerini hiçbir şey tutamaz. Fotoğrafçılar, eskiden iyi bir arka plan bulanıklığı elde etmek için DSLR fotoğraf makinelerine ihtiyaç olduğunu düşünürdü. Ancak burada kullanılan Canon EOS R6 gibi aynasız fotoğraf makineleri ve Canon M50 veya EOS M6 Mark II gibi başlangıç seviyesindeki aynasız modeller de aynı etkiyi yaratacaktır. Buradaki en önemli eleman, fotoğraf makinesinden ziyade lenstir.

Bu makalede, etkileyici bir bokeh efekti elde ederek fotoğraflarınızı daha da çarpıcı hale getirmenizi sağlayacak temel tekniklerden, fotoğraf makinesi becerilerinden ve kitlerden bahsedeceğiz. Yalnızca arka planı bulanıklaştırarak iyi bir bokeh efekti elde edemeyiz. İlgi çekici vurgular oluşturmamız ve bulanıklaştığında güzel görünecek doğru ışığı veya kadraja alacağımız doğru ayrıntıları yakalamamız gerekir.

İlgi çekici bir bokeh efekti elde etmek için "hızlı" yani geniş maksimum diyafram açıklığı sunan bir lense sahip olmanız gerekir. İdeal durumda bu diyafram açıklığı f/2,8 veya daha geniş (f numarası daha düşük) olmalıdır. Bu, kitinizdeki zum gerekli odak uzaklığına sahip olsa da kit çantanızda hızlı bir sabit lens (sabit odak uzaklıklı) bulundurmanızı gerektiren temel sebeplerden biridir. Burada kullanılan Canon RF 50mm F1.8 STM lens gibi geniş maksimum diyafram açıklığı sunan bir sabit lens, arka planları kolaylıkla bulanıklaştırmanızı ve ayrıntıları hoş ışık noktalarına dönüştürmenizi sağlar. Maksimum f/4-5,6 veya daha fazla diyafram açıklığına sahip bir kit lensi ile arka planı bulanıklaştırabilirsiniz ancak bokeh efektiyle aynı kaliteyi elde edemezsiniz. Ancak elbette geniş maksimum diyafram açıklığı, lensin daha fazla ışık alması anlamına gelir. Böylece, bokeh efektiyle yaratıcılığınızı konuşturabileceğiniz düşük ışık koşullarında da avantaj elde edebilirsiniz.

Bu denli kritik bir öneme sahip olmasa da göz önünde bulundurulması gereken bir faktör daha vardır. Lensler bulanıklığı farklı şekilde yakalar ve bazı lensler diğerlerine oranla daha hoş bir bokeh efekti elde etmenizi sağlar. Genel olarak her bir ışık noktası diyafram açıklığının şeklini yansıttığından, bir lenste ne kadar diyafram yaprağı bulunursa dairesel bokeh efekti de o kadar ilgi çekici olur. Tamamen açık bir lensle, yani lensin desteklediği maksimum diyafram açıklığıyla (en düşük f numarası) çekim yaparken, açıklık her türlü dairesel olacağından bu çok önemli değildir. Ancak farklı durumlarla karşılaşabilirsiniz. Lensinizin kaç yapraklı olduğunu ürünle gelen kullanıcı kılavuzuna bakarak veya Canon web sitesinden lens özelliklerinizi inceleyerek öğrenebilirsiniz. Yedi yaprak, ilgi çekici bir bokeh efekti elde etmek için idealdir. Ancak dokuz yaprak ile daha iyi sonuçlar alabilirsiniz.

Diyafram açıklığı tercihi, bokeh efektinin fotoğraflarınızda nasıl gözükeceğini büyük ölçüde etkiler. Diyafram açıklığı ne kadar genişse (f numarası ne kadar düşükse), alan derinliği o kadar sığ olur. Bu da arka planın daha bulanık gözükmesini sağlar. Bu nedenle Diyafram Önceliği (Av) modunda veya Manuel modda geniş bir diyafram açıklığı (düşük f numarası) ile çekim yapmayı deneyin.

Diyafram Önceliği (Av) modunda, ISO değerini de ayarlamanız gerekir: 100 ile başlayıp enstantane hızının ihtiyacınıza uygun olup olmadığına bakın. Alternatif olarak, Otomatik ISO özellikli Manuel (M) modu kullanıp diyafram açıklığını ve enstantane hızını ayarlayabilirsiniz. Ardından, fotoğraf makinesi doğru ISO değerini otomatik olarak belirleyecektir. Buradaki püf nokta, geniş bir diyafram aralığı ve fotoğraf makinesini elde tuttuğunuzda fotoğraftaki odaklanılmış alanların net görünmesini sağlayacak kadar yüksek bir enstantane hızı (1/200 sn civarında bir değer deneyebilirsiniz) seçmektir.

Konunuz ve arka plan arasındaki mesafeyi artırınca, arka plan daha da bulanıklaşır. Konu ve fotoğraf makineniz arasındaki mesafeye de dikkat etmeniz gerekir. Lensiniz konuya ne kadar yakın olursa alan derinliği o kadar sığ olur. Bu, arka plandaki alanların daha hızlı bir şekilde odak dışında kalması anlamına gelir. Çiçek fotoğraflarımızda, arkada kalan çiçeklerin odak dışındayken öndeki çiçeklerin nasıl net olduğuna dikkat edin. Fotoğrafta daha fazla alanı bulanıklaştırmak için konuyu fotoğraf makinenize yakın ve arka plana uzak olacak şekilde konumlandırın.

Daha uzun bir odak uzaklığı kullanarak arka planda daha güçlü bir bulanıklık elde edebilirsiniz. Bunun sebebi, görüş açısının daralmasıdır. Bu sayede arka planın daha küçük bir kısmı etkili bir şekilde kadraja dahil edilir. Telefoto zumlar, bu nedenle konuyu izole etmek ve arka planı daha az ayrıntı gözükecek şekilde bulanıklaştırmak için çok etkilidir. Bulanıklığı ve bokeh efektini artırmak için biraz geriye gidip daha uzun bir odak uzaklığı kullanarak zum yapın (veya lens değiştirin).

Bokeh efekti denilince, arka planda estetik bir görüntü oluşturmayı düşünürüz. Ancak bokeh ile kadrajın ön planında da etkili bir efekt elde edebiliriz. Ön plandaki odak dışı ayrıntıları dahil edecek bir kompozisyon ile fotoğrafa bakan kişilerin net olan konuya odaklanmasını sağlayabilirsiniz. Örneğin, bunu fotoğraf makinesini bitkilere veya yere yakınlaştırıp bulanık ön planı kadraja alarak yapabilirsiniz. Bunun gibi yumuşak ayrıntılar, sahneye derinlik hissi kazandırır ve kompozisyonunuza göz alıcı, bulanık renkler katmanız için harika bir yöntem sunar.

İzleyicilerin sahnedeki ayrıntılara alışmasını sağlayacağından, video kompozisyonlarında da derinlik çok önemlidir. Odak dışı ayrıntıları sahnenin ön ve arka planına dahil ederek derinlik hissini daha iyi aktarabilir ve odağı kadraja çekebilirsiniz. Dahası, bokeh vurgular videolarda fotoğraflardaki kadar güzel görünür ve ek olarak hareket edebilir. Araba farları, süs ışıkları ve diğer parlak ışık noktaları, bulanıklaştığında ışıltılı ve göz alıcı bokeh noktalarına dönüşür ve daha hoş bir görüntü sunar.

Çekimlerinizde bokeh efekti elde etmenin güçlü yöntemlerinden biri de daha koyu bir arka plan veya düşük ışık ile çekim yaparak kadraja küçük ve parlak ışık noktaları dahil etmektir. Ağacın arasından parlayan güneş, hava karardığında yoğunlaşan bir sokak, lunapark oyuncaklarının renkli görünümü veya pasta mumları gibi çeşitli sahnelerde bu etkileyici efekti elde edebilirsiniz. Efekti kendiniz oluşturmak istiyorsanız süs ışıklarını kullanabilirsiniz. Süs ışıklarını çekiminizin arka planına, ön planına veya her iki yere de yerleştirebilirsiniz. Süs ışıkları, odak dışında kaldığında hoş bokeh noktalarına dönüşür.

Tamamen açık bir lensle (maksimum diyafram açıklığıyla) çekim yaparken, açıklık yuvarlak olduğundan bokeh efekti de görüntülerinizde yuvarlak görünür. Aksi taktirde bokeh efektinin şekli, lensteki diyafram yapraklarının sayısına göre belirlenir. Genel itibariyle, diyafram yapraklarının sayısı arttığında, açıklık daha dairesel bir şekil alır. Böylece daha dairesel bir bokeh efekti elde edilir. Uygulamada bu, bokeh vurguların genellikle daire veya altıgen şeklini alacağı anlamına gelir. Bokeh efektinizin hangi şekilde gözükeceğini öğrenmek için lensinizi fotoğraf makinesinden çıkarın, ışığa tutun ve lensin içine bakın.

Ancak yaratıcılığınızı konuşturup bokeh efektinizin şeklini kendiniz de belirleyebilirsiniz. Bunu dilediğiniz şekilde bir şablon kesip lensinizin önüne yerleştirerek yapabilirsiniz. Bu videoda, basit bir kart parçası kullanarak renkli yıldızlar ve kar taneleri şeklinde bir bokeh efekti elde edeceğiz.

Uygun ayarlarla çekim yapıldığında, odak dışı ışık noktalarıyla hoş bir bokeh efekti elde edebileceğimizi öğrendik. Bokeh efektiyle evde natürmort çekim yapabileceğiniz bu basit kompozisyona göz atın. Aynalı bir yüzeye bir nesne yerleştirdikten sonra, arka plana buruşturulmuş bir folyo kağıdı yerleştirin. Işığı yansıtırken dağıtması için folyoyu fazla buruşturmamaya dikkat edin. Işığı folyoya yansıyacak şekilde bir masa lambası kullanın. Ardından ikinci bir ışık yardımıyla konuyu aydınlatın (bu kompozisyon için LED panel kullandık ancak normal bir lamba da işinize yarayacaktır). Fotoğraf makinenizi konuya yakın olacak şekilde konumlandırın, Diyafram Önceliği (Av) moduna ayarlayın ve geniş bir diyafram açıklığı (ideal olarak yaklaşık f/1,8 aralığında) kullanın ve bulanıklaştırılmış mükemmel bir bokeh efekti elde etmek için alçak açıdan çekim yapın.